Τι σπουδάζουν οι φοιτητές μας;

Στράτος Στρατηγάκης • stratig@yahoo.com

Πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία περιλαμβάνει η ετήσια έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), που μας βοηθούν να κατανοήσουμε κάποια από τα θέματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Στο σχήμα βλέπουμε την κατανομή των φοιτητών στα επιστημονικά αντικείμενα στην Ελλάδα και στην ΕΕ το 2022.

Στην Εκπαίδευση έχουμε λιγότερους φοιτητές σε σχέση με την ΕΕ. Να διευκρινίσουμε ότι το επιστημονικό αντικείμενο της Εκπαίδευσης αναφέρεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Έχουμε, λοιπόν, λιγότερους δασκάλους και νηπιαγωγούς από τις χώρες της Ευρώπης. Στις Τέχνες και τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες έχουμε λίγο περισσότερους από την ΕΕ κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Εδώ περιλαμβάνονται πέρα από τις καλλιτεχνικές σχολές και οι σχολές Θεολογίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Φιλολογίας.

Στις Κοινωνικές Επιστήμες τη δημοσιογραφία και την πληροφόρηση έχουμε πολύ περισσότερους 13% στην Ελλάδα έναντι 9,7% στην ΕΕ. Στην κατηγορία περιλαμβάνονται τα Οικονομικά, οι Πολιτικές Επιστήμες, η Ψυχολογία, η Κοινωνιολογία, οι δημοσιογράφοι και οι βιβλιοθηκονόμοι. Ερμηνεύεται έτσι η υψηλή ανεργία που παρουσιάζουν κάποιοι από τους προηγούμενους κλάδους.



Αντίθετα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και τις νομικές σπουδές έχουμε 19,9% έναντι 22,1% της ΕΕ. Πρόκειται για σπουδές χωρίς υψηλό κόστος, αφού δεν απαιτούν εργαστήρια με ακριβό εξοπλισμό. Θα μπορούσαμε να έχουμε περισσότερους μάνατζερ και λογιστές, διότι νομικούς νομίζω ότι έχουμε αρκετούς.

Στις Φυσικές Επιστήμες, τα Μαθηματικά και τη Στατιστική έχουμε πολύ περισσότερους φοιτητές από το μέσο όρο της ΕΕ (9,3% έναντι 6,9%). Όταν το 2019 καταργήθηκαν τα ΤΕΙ και ιδρύθηκαν πολλά νέα Πανεπιστημιακά Τμήματα γράφαμε ότι δεν χρειαζόμαστε δύο νέα Τμήματα Μαθηματικών και δύο Φυσικής. Τα Τμήματα αυτών των επιστημονικών αντικειμένων δεν τα προτιμούν πια οι υποψήφιοι και έχουν εκατοντάδες κενές θέσεις κάθε χρόνο. Το ίδιο έτος δεν ιδρύθηκε κανένα νέο Τμήμα Πληροφορικής, όπου έχουμε υστέρηση έναντι της ΕΕ (4% έναντι 5,3%).

Το πόσο σημαντικό είναι στην εποχή μας να έχουμε αποφοίτους πληροφορικής για την ανάπτυξη της χώρας δεν χρειάζεται να το τονίσουμε ακόμη μία φορά· είναι προφανές. Αυτή η υστέρησή μας σε πτυχιούχους πληροφορικής σε σχέση με την ΕΕ, που και η ΕΕ είναι πίσω σε σχέση με τη Σαουδική Αραβία που έχει 6%, μπορεί να αποβεί κρίσιμη για το μέλλον μας. Παρόλα αυτά κανένα νέο Τμήμα Πληροφορικής δεν ιδρύθηκε από το 2018 και μετά.

Έχουμε πολλούς φοιτητές στα Τμήματα Μηχανικών με πολύ μεγάλη απόκλιση από την ΕΕ, 20,2% έναντι 15,5%. Απόκλιση σχεδόν 5 μονάδων. Τα Τμήματα των πρώην ΤΕΙ, που έγιναν πενταετούς διάρκειας και τώρα επιτέλους ξεκίνησε η απόδοση των επαγγελματικών δικαιωμάτων στους πτυχιούχους τους φέρνουν μάλλον την υπερπληθώρα Μηχανικών, που ευτυχώς μπορούν να εργαστούν και στο εξωτερικό και, τελικά, δεν μένουν άνεργοι.

Στη Γεωπονία έχουμε υπερδιπλάσιους Γεωπόνους από το μέσο όρο της ΕΕ, 4,7% έναντι 2%. Μπορεί η διαφορά στο ποσοστό να μην είναι τόσο μεγάλη όσο στους Μηχανικούς, για παράδειγμα, αλλά το ότι έχουμε υπερδιπλάσιους από το μέσο όρο της ΕΕ, είναι η αιτία της σημαντικής ανεργίας των αποφοίτων τους.

Στις Επιστήμες Υγείας έχουμε η μεγαλύτερη υστέρηση έναντι της ΕΕ (8,5% έναντι 14,1%). Οι Επιστήμες Υγείας είναι από τις πλέον περιζήτητες σχολές· οι υποψήφιοι της Ιατρικής αγωνίζονται πολύ σκληρά για να εισαχθούν στις σχολές. Πρόκειται για εξαιρετικά ακριβές σπουδές, με πολλά μέλη ΔΕΠ, αλλά υπάρχει μεγάλη ζήτηση από τους υποψηφίους και λαμπρό μέλλον σε όλο το δυτικό κόσμο που γερνά ταχύτατα και απαιτούνται όλο και περισσότεροι επαγγελματίες υγείας, όχι μόνο γιατροί βεβαίως. Το κενό θα καλύψουν, μάλλον, τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια που ξεκινούν σύντομα τη λειτουργία τους.

Στις υπηρεσίες περιλαμβάνονται και οι στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές, αλλά και ο Τουρισμός που χρειαζόμαστε αποφοίτους και δεν έχουμε. Η υστέρηση της χώρας μας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι και εδώ σημαντική (3,1% έναντι 5%).

Όλες αυτές οι διαφορές δεν δημιουργήθηκαν βάσει σχεδίου. Απλά λόγω αδράνειας και άρνησης προσαρμογής στα νέα δεδομένα έχουμε μείνει στα παλιά χωρίς να ακολουθούμε τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας του δυτικού κόσμου τον 21ο αιώνα.

Πέρα από την κατανομή των φοιτητών στα επιστημονικά αντικείμενα γίνεται μεγάλη συζήτηση και για τις επιδόσεις των Πανεπιστημίων μας στις διεθνείς κατατάξεις. Παλιά προσπαθούσαμε να συγκριθούμε με τις μεγάλες χώρες. Τώρα πια έχουμε προσγειωθεί και συγκρίνουμε τη χώρα μας με τις παρόμοιες με εμάς σε πληθυσμό και ιστορία, όπως η Πορτογαλία, που, ενώ βρισκόταν πολύ πίσω μας, τώρα είναι πολύ μπροστά μας, σε όλους τους δείκτες της Εκπαίδευσης και όχι μόνο.

Στην αξιολόγηση PISA ήμασταν μαζί το 2000, όταν πρωτοξεκίνησε η αξιολόγηση. Εμείς μείναμε στάσιμοι οι Πορτογάλοι μας ξεπέρασαν κατά πολύ. Και τα Πανεπιστήμιά τους βρίσκονται σε καλύτερη θέση από τα δικά μας. Η απάντηση υπάρχει στα στοιχεία που παραθέτει η έκθεση της ΕΘΑΑΕ. Τα μέλη ΔΕΠ στην Πορτογαλία είναι 38.667 και αποτελούν το 0,37% του πληθυσμού της χώρας, ενώ τα δικά μας μέλη ΔΕΠ είναι μόλις 21.419, ποσοστό 0,21% του πληθυσμού. Χρησιμοποιούμε το ποσοστό του πληθυσμού για να μην εμπλακούμε με τον πραγματικό αριθμό ενεργών φοιτητών. Η Πορτογαλία έχει σχεδόν τους διπλάσιους καθηγητές στα Πανεπιστήμιά της. Λογικό είναι το επιστημονικό έργο που παράγεται να είναι το διπλάσιο του δικών μας. Πάλι καλά να λέμε λοιπόν που τα Πανεπιστήμιά μας καταλαμβάνουν αυτές τις θέσεις στις λίστες με την έλλειψη προσωπικού που έχουν.

Η αναλογία φοιτητών ανά διδάσκοντα είναι 49 φοιτητές ανά διδάσκοντα στην Ελλάδα έναντι 12 φοιτητών ανά διδάσκοντα στην ΕΕ-27. Φυσικά το 49 φοιτητές ανά διδάσκοντα της Ελλάδας δεν είναι πραγματικός αριθμός, αφού προσμετρώνται και οι λιμνάζοντες φοιτητές (αυτοί που κάποιοι τους λένε αιώνιους). Αν τους αφαιρέσουμε έχουμε τον εθνικό μέσο όρο των 35 ενεργών προπτυχιακών φοιτητών ανά μέλος ΔΕΠ, όπως αναφέρει η έκθεση, με βάση τα δεδομένα του 2024. Το 35 είναι σχεδόν τριπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 12. Δεν μπορούμε να κρυβόμαστε, λοιπόν, πίσω από τους λιμνάζοντες φοιτητές και να πιστεύουμε ότι έχουμε ικανοποιητική αναλογία φοιτητών προς διδάσκονται και μας χαλούν τους αριθμούς οι λιμνάζοντες. Μία αναλογία καλυτερεύει όχι μόνο όταν μικρύνεις τον διαιρετέο αλλά και όταν μεγαλώσεις τον διαιρέτη (τα μέλη ΔΕΠ δηλαδή).

Ο εθνικός μέσος όρος των 35 φοιτητών ανά μέλος ΔΕΠ, είναι απλά μέσος όρος. Στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας η αναλογία των ενεργών φοιτητών προς τα μέλη ΔΕΠ είναι 77 φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ! Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας είναι ένα από τα τρία Πανεπιστήμια που η κυβέρνηση είπε ότι θα στηρίξει. Τα άλλα δύο είναι το Δημοκρίτειο Θράκης και το Αιγαίου. Ποια ακριβώς στήριξη του προσφέρει με τόσο λίγα μέλη ΔΕΠ;

naftemporiki.gr