Μιχάλης Ψύλος • psilosm@naftemporiki.gr
«Η Τουρκία υπό τον Ερντογάν προσπαθεί να ανακτήσει την επιρροή που είχε κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντάσεις με το Ισραήλ, ακόμη και σε πόλεμο».
Η προειδοποίηση προήλθε από τη λεγόμενη «Επιτροπή Νέιτζελ», που συγκροτήθηκε από την ισραηλινή κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2024. Επικεφαλής της επιτροπής, η οποία υποβάλλει αμυντικές προτάσεις στην κυβέρνηση, είναι ο πρώην πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, ταξίαρχος Τζέικομπ Νέιτζελ.
Το Ισραήλ δίνει μάλιστα ιδιαίτερη προσοχή στις φιλοτουρκικές οργανώσεις στη Συρία, που με εντολή της Άγκυρας έχουν βάλει στόχο τους Συρο-Κούρδους: «Η απειλή από τη Συρία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κάτι πολύ πιο επικίνδυνο από την ιρανική απειλή, αυτές οι ομάδες θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια νέα και ισχυρή απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ», προειδοποιεί η Επιτροπή Νέιτζελ, όπως γράφει η Jerusalem Post.
Το Ισραήλ στηρίζει τους Κούρδους της Συρίας και βλέπει με ανησυχία τις απειλές του τούρκου προέδρου Ερντογάν πως ο στρατός του «μπορεί να έρθει ξαφνικά ένα βράδυ» για να θάψει τους κούρδους αντάρτες, «μαζί με τα όπλα τους, αν νιώσει ότι η Τουρκία απειλείται».
Ισχυρή τουρκική επιρροή
Η ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ έχει ενισχύσει αποφασιστικά την επιρροή της Τουρκίας στη Συρία. Οι ειδικοί συμφωνούν: η Τουρκία, η οποία έχει υποστηρίξει τους ισλαμιστές αντάρτες στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά από την αρχή του εμφυλίου πολέμου, έχει τώρα μακράν τη μεγαλύτερη επιρροή στη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή είναι μια ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη για το Ισραήλ. Ο τούρκος πρόεδρος, Ερντογάν, στοχοποιεί άλλωστε συνεχώς το Ισραήλ. «Ό,τι κάναμε στο Καραμπάχ και τη Λιβύη, μπορούμε να κάνουμε και στο Ισραήλ», ανέφερε. Αυτό έγινε αντιληπτό ως απειλή πολέμου στο Ισραήλ.
Η έκθεση Νάιτζελ έχει ήδη παρουσιαστεί στον ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και στον υπουργό Οικονομικών, Μπεζαλέλ Σμότριτς. Ο Νετανιάχου τόνισε μάλιστα ότι η έκθεση θα είναι ένας «οδηγός για τη διασφάλιση του μέλλοντος του Ισραήλ».
Η εξωτερική πολιτική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ιδιαίτερα οι φιλοδοξίες του στη Συρία, φέρνει την Τουρκία και το Ισραήλ επικίνδυνα κοντά σε μια άνευ προηγουμένου αντιπαράθεση. Με την περιοχή να είναι βυθισμένη εδώ και χρόνια σε αστάθεια, οι ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Τουρκίας-Ισραήλ, κινδυνεύουν να επιδεινωθούν περαιτέρω.
«Χειρότερη απειλή από το Ιράν»
Αυτή η δυναμική ανησυχεί πολιτικούς και αναλυτές στην περιοχή, οι οποίοι προειδοποιούν για τις πιθανές συνέπειες μιας κλιμάκωσης. Υπάρχουν «θεμελιώδεις αλλαγές» στη Μέση Ανατολή, είπε ο Νετανιάχου και πρόσθεσε: «Το Ιράν μπορεί να ήταν η μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ εδώ και πολύ καιρό, αλλά νέες δυνάμεις εισέρχονται στο πεδίο και πρέπει να είμαστε έτοιμοι για το απροσδόκητο», είπε ο ισραηλινός πρωθυπουργός, εννοώντας την Τουρκία.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ κυμαίνονται μεταξύ διπλωματικών κρίσεων και ανεπιτυχών προσπαθειών συμφιλίωσης. Η βύθιση από το Ισραήλ του τουρκικού σκάφους Νάβι Μάρμαρα, που το 2010 επιχείρησε να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, με αποτέλεσμα τον θάνατο 10 τούρκων πολιτών, σηματοδότησε μια δραματική καμπή στις διμερείς σχέσεις. Από τότε, ο Ερντογάν συνέχισε να επικρίνει ανοιχτά το Ισραήλ, κατηγορώντας το για εγκλήματα πολέμου και σφαγές κατά των Παλαιστινίων, στη Γάζα.
Διαφορετικοί στόχοι
Τώρα, οι στρατηγικές διαφορές μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ αποκρυσταλλώνονται στη Συρία, όπου οι δύο χώρες επιδιώκουν εντελώς διαφορετικούς στόχους.
Ο Ερντογάν επιδιώκει να ενισχύσει την τουρκική επιρροή στην περιοχή και να συντρίψει τις φιλοδοξίες των κουρδικών οργανώσεων για αυτονομία ή και ίδρυση κουρδικού κράτους.
Το Ισραήλ, από την πλευρά του, εστιάζει την πολιτική του στον περιορισμό της ιρανικής επιρροής και διατηρεί διακριτικές σχέσεις με ορισμένες κουρδικές ομάδες, θεωρώντας τις ως προπύργιο κατά της Τεχεράνης.
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ έχει επανασχεδιάσει τον χάρτη των τοπικών συμμαχιών, επιδεινώνοντας τις εντάσεις. Ενώ οι ισλαμιστές αντάρτες που υποστηρίζονται από την Άγκυρα απειλούν τις κουρδικές περιοχές, το Ισραήλ φοβάται την αποσταθεροποίηση των βόρειων συνόρων του και την ενίσχυση του σιιτικού τόξου υπό την ηγεσία του Ιράν.
Αναπόφευκτη σύγκρουση;
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο κίνδυνος μιας στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, αν και πρωτοφανής, δεν μπορεί να αποκλειστεί. «Το Ισραήλ δεν μπορεί να επιτρέψει στο Ιράν να εγκατασταθεί στα βόρεια σύνορά του, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι βλάπτει τα τουρκικά συμφέροντα στη Συρία», λέει η Εφράτ Αβίβ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Μπαρ – Ιλάν.
Από την πλευρά της, η Τουρκία σκοπεύει να επεκτείνει την επιρροή της στις κουρδικές περιοχές, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα προκαλέσει τριβές και συγκρούσεις με το Ισραήλ.
Παρά αυτές τις διαφορές, μια ολική κατάρρευση των διπλωματικών σχέσεων φαίνεται απίθανη. Και τα δύο έθνη έχουν συμφέρον να διατηρήσουν έναν ελάχιστο διάλογο, ιδιαίτερα για τη διαχείριση των αντίστοιχων συμφερόντων τους στη Συρία. Ωστόσο, όσο ο Ερντογάν και ο Νετανιάχου παραμένουν επικεφαλής, οι προοπτικές για συμφιλίωση φαίνονται ελάχιστες.
Οι πολιτικές του Ερντογάν για τη Συρία, σε συνδυασμό με την αντι-ισραηλινή ρητορική του, τροφοδοτούν ένα κλίμα αυξανόμενης εχθρότητας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Καθώς οι περιφερειακές εντάσεις εντείνονται, ο κίνδυνος άμεσης αντιπαράθεσης γίνεται ένα όλο και πιο πιθανό σενάριο…
naftemporiki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου