Κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Ουκρανία, ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων στη Ρωσία έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, στα 25 χρόνια που ο Βλαντιμίρ Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία, οι πλούσιοι και ισχυροί της Ρωσίας – γνωστοί ως ολιγάρχες – έχουν χάσει σχεδόν όλη την πολιτική τους επιρροή.
Όλα αυτά είναι καλά νέα για τον Ρώσο πρόεδρο. Οι δυτικές κυρώσεις δεν κατάφεραν να μετατρέψουν τους υπερπλούσιους σε αντιπάλους του, ενώ η πολιτική του «καρότου και μαστιγίου» τους έχει μετατρέψει σε σιωπηλούς υποστηρικτές, γράφει το βρετανικό BBC.
Ένα παράδειγμα είναι ο πρώην τραπεζικός δισεκατομμυριούχος, Όλεγκ Τίνκοφ. Μια ημέρα αφού χαρακτήρισε τον πόλεμο «τρελό» σε μια ανάρτηση στο Instagram, το Κρεμλίνο επικοινώνησε με τα στελέχη του. Τους είπαν ότι η Tinkoff Bank, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας εκείνη την εποχή, θα εθνικοποιούνταν, εκτός αν διακόπτονταν όλοι οι δεσμοί με τον ιδρυτή της.
«Δεν μπορούσα να συζητήσω την τιμή», είπε ο Τίνκοφ στη New York Times. «Ήταν σαν να ήμουν όμηρος – παίρνεις ό,τι σου προσφέρουν. Δεν μπορούσα να διαπραγματευτώ».
Μέσα σε μία εβδομάδα, εταιρεία που συνδέεται με τον Βλαντίμιρ Ποτάνιν, τον πέμπτο πλουσιότερο άνθρωπο της Ρωσίας και βασικό προμηθευτή νικελίου για κινητήρες μαχητικών αεροσκαφών, ανακοίνωσε την εξαγορά της τράπεζας. Σύμφωνα με τον Τίνκοφ, η πώληση έγινε μόλις στο 3% της πραγματικής της αξίας.
Ο Τίνκοφ έχασε σχεδόν εννέα δισ. δολάρια από την περιουσία του και εγκατέλειψε τη Ρωσία.
Η σημερινή εικόνα απέχει πολύ από την κατάσταση που επικρατούσε πριν ο Πούτιν γίνει πρόεδρος. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ορισμένοι Ρώσοι έγιναν πάμπλουτοι αποκτώντας την ιδιοκτησία τεράστιων επιχειρήσεων που προηγουμένως ανήκαν στο κράτος και εκμεταλλευόμενοι τις ευκαιρίες του αναδυόμενου καπιταλισμού της χώρας τους. Ο νεοαποκτηθείς πλούτος τους έφερε επιρροή και εξουσία σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής και έτσι προέκυψαν οι γνωστοί ως ολιγάρχες.
Ο ισχυρότερος ολιγάρχης της Ρωσίας, ο Μπόρις Μπερεζόφσκι, είχε υποστηρίξει ότι συνέβαλε στην άνοδο του Πούτιν στην προεδρία το 2000. Το 2012 ζήτησε συγχώρεση για εκείνη την επιλογή, γράφοντας ότι δεν είχε προβλέψει «τον μελλοντικό άπληστο τύραννο και σφετεριστή». Έναν χρόνο αργότερα, ο Μπερεζόφσκι βρέθηκε νεκρός υπό μυστηριώδεις συνθήκες, όντας εξόριστος στο Ηνωμένο Βασίλειο -μια περίοδο, κατά την οποία η ρωσική ολιγαρχία είχε ουσιαστικά τελειώσει.
Η εισβολή στην Ουκρανία
Όταν, στις 24 Φεβρουαρίου 2022, λίγες ώρες μετά την εντολή για την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν συγκέντρωσε τους πλουσιότερους Ρώσους στο Κρεμλίνο, οι παρευρισκόμενοι γνώριζαν ότι οι περιουσίες τους θα δεχθούν ισχυρό πλήγμα. Παρ’ όλα αυτά, οι δυνατότητες αντίδρασης ήταν ελάχιστες.
«Ελπίζω ότι σε αυτές τις νέες συνθήκες θα συνεργαστούμε εξίσου καλά και αποτελεσματικά» τους είπε, με δημοσιογράφο που βρισκόταν στη συνάντηση να τους περιγράφει ως «χλωμούς και άυπνους».
Η περίοδος που προηγήθηκε της εισβολής ήταν πολύ κακή για τους δισεκατομμυριούχους της Ρωσίας, όπως και η περίοδος που ακολούθησε αμέσως μετά.
Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, κατά το έτος έως τον Απρίλιο του 2022, ο αριθμός τους μειώθηκε από 117 σε 83 λόγω του πολέμου, των κυρώσεων και της αποδυνάμωσης του ρουβλίου. Συνολικά, έχασαν 263 δισεκατομμύρια δολάρια, ή 27% του πλούτου τους κατά μέσο όρο.
Ωστόσο, τα επόμενα χρόνια έδειξαν ότι η συμμετοχή στην πολεμική οικονομία του Πούτιν θα απέφερε τεράστια οφέλη.
Το 2024, περισσότεροι από τους μισούς Ρώσους δισεκατομμυριούχους είτε συμμετείχαν στον εφοδιασμό του στρατού είτε ωφελήθηκαν από την εισβολή, σύμφωνα με τον Τζιάκομο Τονίνι. Όπως δήλωσε στο BBC, όποιος δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στη Ρωσία «χρειάζεται αναγκαστικά μια σχέση με την κυβέρνηση».
Το ίδιο έτος, η Ρωσία κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ 140 δισεκατομμυριούχων στη λίστα του Forbes, με συνολική περιουσία 580 δισ. δολαρίων -μόλις τρία δισ. κάτω από το υψηλότερο επίπεδο, που είχε καταγραφεί πριν από την εισβολή.
Ενώ επιτρέπει στους πιστούς του να αποκομίζουν κέρδη, ο Πούτιν τιμωρεί συστηματικά όσους αρνούνται να ακολουθήσουν τη γραμμή του.
Οι Ρώσοι θυμούνται πολύ καλά τι συνέβη στον πετρελαϊκό μεγιστάνα Μιχαήλ Χοντορκόφσκι. Ο κάποτε πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας, πέρασε 10 χρόνια στη φυλακή μετά την ίδρυση μιας οργάνωσης υπέρ της δημοκρατίας το 2001.
Μετά την εισβολή, σχεδόν όλοι οι Ρώσοι μεγιστάνες έμειναν σιωπηλοί, ενώ όσοι αντιτάχθηκαν δημόσια εγκατέλειψαν τη χώρα, χάνοντας μεγάλο μέρος της περιουσίας τους. Αν και πολλοί από αυτούς τέθηκαν στο στόχαστρο δυτικών κυρώσεων, ο στόχος να στραφούν εναντίον του Κρεμλίνου δεν επιτεύχθηκε.
«Η Δύση έκανε ό,τι μπορούσε για να συσπειρώσει τους Ρώσους δισεκατομμυριούχους γύρω από τη σημαία», λέει ο Αλεξάντερ Κολιάντρ από το Center for European Policy Analysis, εξηγώντας ότι το πάγωμα λογαριασμών και οι κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων ενίσχυσαν τελικά τον έλεγχο του Πούτιν.
Η έξοδος ξένων εταιρειών μετά την εισβολή στην Ουκρανία δημιούργησε ένα κενό που γρήγορα καλύφθηκε από επιχειρηματίες φιλικούς προς το Κρεμλίνο, στους οποίους επιτράπηκε να αγοράσουν εξαιρετικά κερδοφόρα περιουσιακά στοιχεία σε χαμηλές τιμές.
Αυτό δημιούργησε μια νέα «στρατιά επιρροής και ενεργών πιστών», υποστηρίζει η Αλεξάνδρα Προκοπένκο του Carnegie Russia Eurasia Center.
«Η μελλοντική ευημερία τους εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη αντιπαράθεση μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης», ενώ ο χειρότερος φόβος τους είναι η επιστροφή του προηγούμενου ιδιοκτήτη, λέει.
Μόνο το 2024, 11 νέοι δισεκατομμυριούχοι εμφανίστηκαν στη Ρωσία με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον Τζιάκομο Τογκνίνι.
Ο ηγέτης της Ρωσίας έχει διατηρήσει τον σφιχτό έλεγχο των βασικών παραγόντων της χώρας, παρά τον πόλεμο και τις δυτικές κυρώσεις – και, από ορισμένες απόψεις, εξαιτίας αυτών, καταλήγει το BBC.
newsbeast.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου