Νικολέτα Πετανίδου • npetanidou@naftemporiki.gr
Προβλέψιμες, δεδομένες και αναμενόμενες θεωρούνταν οι αντιδράσεις της Άγκυρας απέναντι στο τριμερές σχήμα Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ παρότι δεν προήλθαν από Τούρκους επιτελείς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερτνογάν αλλά από τουρκικά ΜΜΕ.
Από μία άποψη αυτό μπορεί να συμβαίνει διότι η Άγκυρα διαβάζει (ακόμα) αργά και προσεκτικά τις κοινές κινήσεις Αθήνας, Τελ Αβίβ, Λευκωσίας μέχρις ότου… να απαντήσει.
Ούτως η άλλως, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν» σήμερα υπογράφεται κοινό σχέδιο δράσης Ελλάδος Κύπρου Ισραήλ που περιλαμβάνει συνεκπαιδεύσεις, διεξαγωγή κοινών ασκήσεων, ανταλλαγή επισκέψεων και επιτελικές συναντήσεις.
Πάντως, η πρώτη ισχυρή απόδειξη δυσαρέσκειας και αμηχανίας της Τουρκίας αλλά και απόδειξη ότι τα «ήρεμα νερά» δεν είναι και τόσο… ήρεμα, ήταν οι παραβιάσεις (και παραβάσεις) που σημειώθηκαν στον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδας την ίδια ημέρα που πραγματοποιήθηκε η τριμερής.
Οπλισμένα τουρκικά μαχητικά F-16 (σε σχηματισμό) πραγματοποίησαν μία παραβίαση και έξι κατασκοπευτικό αεροσκάφος τύπου ATR-72 την Δευτέρα 22/12 ενώ σημειώθηκαν και τρεις παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας εντός του FIR Αθηνών.
Η ίδια πάγια τακτική που ακολουθεί η Άγκυρα όπως συνέβη και μία ημέρα μετά την ένταξη της πρώτης φρεγάτας FDI (Μπελαρά) «ΚΙΜΩΝ» στον Στόλο του Πολεμικού Ναυτικού.
Το «περιφερειακό ΝΑΤΟ» και ο κίνδυνος πολυμερούς σύγκρουσης
Μετά τις δηλώσεις Μπενιαμίν Νετανιάχου που φωτογράφιζαν την Άγκυρά αλλά και τα μηνύματα στρατηγικής εμβάθυνσης, τουρκικά μέσα μαζικής ενημέρωσης κάνουν λόγω για προσπάθεια περικύκλωσης της Άγκυρας και για μοντέλο ενός «περιφερειακού ΝΑΤΟ», το οποίο θεσπίζει μια δέσμευση αμοιβαίας άμυνας, σύμφωνα με την οποία οποιαδήποτε στρατιωτική ενέργεια εναντίον ενός μέλους θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Όπως αναφέρει δημοσίευμα του turkiyetoday, πρόκειται για μια στρατηγική που στοχεύει στον περιορισμό των ελιγμών της Άγκυρας, μετατρέποντας τα διμερή ζητήματα της Τουρκίας (όπως η στρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου ή οι διαφορές για την υφαλοκρηπίδα) σε κίνδυνο πολυμερούς σύγκρουσης, προσθέτοντας ότι αυτή η διαρθρωτική ολοκλήρωση δεν παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά υποστηρίζεται από κοινές ασκήσεις, πρωτόκολλα ανταλλαγής πληροφοριών και προσπάθειες διαλειτουργικότητας.
Κατά το ίδιο δημοσίευμα, αυτό το στρατιωτικό και τεχνολογικό δίκτυο, που δημιουργείται -όπως αναφέρει- υπό το πρόσχημα της ενεργειακής ασφάλειας, αποτελεί στην πραγματικότητα τη στρατιωτική θωράκιση των οικονομικών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου και κάθε ενεργειακή εξίσωση που αποκλείει την Τουρκία προστατεύεται από αυτή τη στρατιωτικοποιημένη δομή, αντικαθιστώντας τα διπλωματικά κανάλια με μια κούρσα στρατιωτικής αποτροπής.
Καταλήγοντας αναφέρει ότι από την οπτική της Άγκυρας, αυτή η κατάσταση δεν αποτελεί απλώς ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, αλλά προτεραιότητα εθνικής ασφάλειας, που απαιτεί την ανάπτυξη μιας πολυδιάστατης, προληπτικής και ασύμμετρης αντίδρασης, με στόχο την προστασία της γεωπολιτικής υπόστασης που κατοχυρώνεται στο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και πως η τόσο εκτεταμένη στρατιωτικοποίηση του status quo αποδυναμώνει τις ελπίδες για ειρήνη στην περιοχή, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα στη διεθνή κοινότητα τη ζωτική σημασία του ρόλου της Τουρκίας ως παράγοντα ανατροπής και παρεμπόδισης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι παραπάνω αναφορές έρχονται σε χρόνο που αποδεικνύεται με τον πιο περίτρανο τρόπο (πλέον) ότι μετά τις Συμφωνίες του Ζαππείου για τα ενεργειακά με την υπογραφή και των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ), την κοινή δέσμευση (Ελλάδα, Κύπρου, Ισραήλ) για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, των διαύλων επικοινωνίας τόσο Ελλάδας – Λιβύης όσο και Αιγύπτου – Λιβύης για θέματα κοινού ενδιαφέροντος όπως οι θαλάσσιες ζώνες αλλά και η υπογραφή οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου – Λιβάνου, η (προσωρινή) απόκλιση της Τουρκίας από το SAFE I, τα περιθώρια διπλωματικών «ελιγμών» με στόχο να προβάλει τον εαυτό της η Άγκυρα ως «περιφερειακή δύναμη» βρίσκουν αντίσταση.
Το μοναδικό «χαρτί» που έχει πλέον στα χέρια της η Τουρκία και μπορεί να προσεγγίσει (ξεχασμένους) συμμάχους -πέρα από κάποια αραβικά κράτη- είναι η κοινή στάση απέναντι σε όσα διαπράττονται στη Λωρίδα της Γάζας και οι συμφωνίες στο πεδίο της άμυνας.
Όμως επειδή στις διεθνείς σχέσεις δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρο, αυτό που προσπαθεί να πετύχει η Άγκυρα μέσω αυτών των διαύλων βασίζεται πάνω σε «κινούμενη άμμο».
Εμπόδια στον ελληνοτουρκικό διάλογο
Την ίδια στιγμή αυτό που φαντάζει (περίπου) δύσκολο είναι η συνέχεια του ελληνοτουρκικού διαλόγου.
Μπορεί αμφότερες πλευρές να έχουν εκκινήσει τις διαδικασίες για να λάβουν χώρα οι συναντήσεις για την Θετική Ατζέντα και τον Πολιτικό Διάλογο (περί τα μέσα του Ιανουαρίου 2026) και να αναζητούνται ημερομηνίες για τη συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (πρώτο τρίμηνο του 2026) η στάση της Άγκυρας δεν βοηθάει καθόλου προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι προκλητικές δηλώσεις τόσο του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, του Τούρκου Υπουργού Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ όσο και του εκπροσώπου της τουρκικής κυβέρνησης Ομέρ Τσελίκ -δηλώσεις που στην προσπάθεια να διοχετεύσουν κάπου τον εκνευρισμό και αναζητώντας εξιλαστήριο θύμα στοχεύουν τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια- αποδεικνύουν τον τρόπο που αντιμετωπίζει η Τουρκία τη «Διακήρυξη Φιλίας» πολλώ δε μάλλον όταν επαναφέρει τις παραβιάσεις στο προσκήνιο μετά από σχεδόν δύο χρόνια.
Αύξηση παραβιάσεων 27% τον Νοέμβριο
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», τον Νοέμβριο 2025 οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου αυξήθηκαν σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (14 παραβιάσεις έναντι 11 τον Οκτώβριο, αύξηση δηλαδή 27%, ενώ μικρή μείωση σημειώθηκε ως προς τις παραβάσεις Κανόνων Εναέριας Κυκλοφορίας (45 παραβάσεις έναντι 50 τον Οκτώβριο) δηλαδή μείωση 8%.
Οι παραπάνω παραβιάσεις σημειώθηκαν -κυρίως- από αεροσκάφη ναυτικών επιχειρήσεων και από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ελικόπτερα.
Ωστόσο, οι εν λόγω παραβιάσεις δεν περιορίστηκαν στον ΕΕΧ του συμπλέγματος του Καστελορίζου, αλλά πραγματοποιήθηκαν και σε περιοχές του βόρειου και κεντρικού Αιγαίου (στον ΕΕΧ των νήσων Λέσβου, Ψαρών. Αντίψαρων, Καλόγερων, Ικαρίας και Σάμου).
Υπενθυμίζεται ότι στις 19 Νοεμβρίου 2025 καταγράφηκε μία παραβίαση του ΕΕΧ βόρεια της Ρόδου από ένα οπλισμένο μη επανδρωμένο αεροσκάφος τύπου AKINCI.
Σε ό,τι αφορά τις παραβάσεις ΚΕΚ, αυτές πραγματοποιήθηκαν από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και από αεροσκάφη ναυτικών επιχειρήσεων από ελικόπτερα καθώς και από ένα ζεύγος F-16.
Πιο αναλυτικά, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη «δραστηριοποιήθηκαν» στην περιοχή ΝΑ Ρόδου, όπως και ΝΑ Κάσου Καρπάθου, σε νοητή γραμμή των δυτικών ορίων της παρανόμως κηρυχθείσας τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Παραβιάσεις Εθνικών Χωρικών Υδάτων
Παραβιάσεις σημειώθηκαν τον Νοέμβριο και στη θάλασσα, αν και μειωμένες.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων τόσο από τα πλοία του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού και της Ακτοφυλακής, όσο και από τουρκικά αλιευτικά μειώθηκαν (131 έναντι 223 τον Οκτώβριο του 2025) δηλαδή μειώθηκαν κατά 32%, ενώ κυμάνθηκαν σε επίπεδα παρόμοια με του Νοεμβρίου του 2024 (κατά τον οποίο σημειώθηκαν 125 περιστατικά, εκ των οποίων όμως μόνο δύο στα Ίμια).
Παράλληλα σε ό,τι αφορά τα περιστατικά παραβιάσεων από τουρκικά αλιευτικά, αυτά μειώθηκαν κατά 22% σε σχέση με τον Οκτώβριο (77 έναντι 99 τον Οκτώβριο), ωστόσο εμφανίζονται ιδιαιτέρως αυξημένα σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2024 (κατά τον οποίο καταγράφηκαν 14 περιστατικά) δηλαδή αύξηση κατά 450%.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές όλο αυτό το διάστημα παρατηρήθηκε η «τάση» εισόδου τουρκικών αλιευτικών ανά ομάδες, ιδίως στην περιοχή της Ζουράφας και του Αγαθονησίου.
Υπενθυμίζεται ότι στις 18 Νοεμβρίου Έλληνες λιμενικοί απάντησαν με πυρά στην άρνηση τούρκων αλιέων που ψάρευαν εντός ελληνικών χωρικών υδάτων να απομακρυνθούν.
Στο σημείο έσπευσαν προς αναγνώριση των τουρκικών αλιευτικών σκαφών 3 περιπολικά σκάφη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., που προέβησαν σε επανειλημμένες οπτικές και ηχητικές προειδοποιήσεις προς τα τουρκικά σκάφη για άμεση αποχώρησή τους, με αρνητικά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, παρά τις συστάσεις, το ένα τουρκικό αλιευτικό εκτέλεσε επικίνδυνους ελιγμούς με κίνδυνο εμβολισμού ενός εκ των τριών περιπολικών σκαφών του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.
Κατόπιν αυτών, το πλήρωμα του ελληνικού περιπολικού σκάφους προχώρησε σε ρίψη προειδοποιητικών βολών, σύμφωνα με τους προβλεπόμενους κανόνες εμπλοκής.
Ακολούθως, τα τουρκικά σκάφη αποχώρησαν από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Στον «αέρα» το 5×5 (;)
Ως εκ τούτου τη στιγμή που η Τουρκία επιμένει σε παραβιάσεις και προκλητικές επιδείξεις, καθιστώντας σαφή τη δυσκολία και την ευθραυστότητα του ελληνοτουρκικού διαλόγου, αυτό που -επίσης- διακυβεύεται είναι το πολυμερές σχήμα 5×5 με παράκτια κράτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Όλα αυτά επιβεβαιώνουν ότι οι σχέσεις μεταξύ κρατών σε μία τόσο εύθραυστη περιοχή δεν περιορίζονται πλέον σε διμερείς εντάσεις, αλλά εξελίσσονται σε σύνθετη γεωστρατηγική αντιπαράθεση, καθιστώντας την Ανατολική Μεσόγειο έναν κρίσιμο κόμβο για τη σταθερότητα και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή.
naftemporiki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου