Ποια είναι τα «μωρά της θάλασσας» που αλλάζουν το ναυτικό δόγμα του πολέμου

Μιχάλης Ψύλος • psilosm@naftemporiki.gr

Το τελευταίο πλήγμα έγινε πριν λίγες ημέρες, σε διεθνή ύδατα νότια της Κρήτης. Ενα δεξαμενόπλοιο του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας χτυπήθηκε από ουκρανικά drones. Επρόκειτο για το τάνκερ QENDIL, που επλήγη από μη επανδρωμένα θαλάσσια υποβρύχια, όπως ανέφεραν πηγές της Ουκρανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (SBU).

Λίγες μέρες νωρίτερα η SBU είχε επιτεθεί με υποβρύχια drones για πρώτη φορά στο ρωσικό ναύσταθμο του Νοβοροσίσκ, στη Μαύρη Θάλασσα, προσκαλώντας μεγάλες ζημιές σε ένα υποβρύχιο κλάσης Varshavyanka (κωδικός ΝΑΤΟ: Kilo/Kilo II). Τις τελευταίες εβδομάδες, έχουν σημειωθεί αρκετές επιβεβαιωμένες επιθέσεις σε ρωσικά πλοία. Στις 10 Δεκεμβρίου επλήγη το δεξαμενόπλοιο Dashan, που έπλεε υπό σημαία Κομορών και είχε αποπλεύσει από το ρωσικό λιμάνι Πριμόρσκ με προορισμό το ινδικό διυλιστήριο Βαντινάρ. Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, το δεξαμενόπλοιο χτυπήθηκε εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.


Το Κρεμλίνο μιλάει για «πειρατεία» και επίθεση στο δίκαιο της θάλασσας, η δυτική πλευρά υποστηρίζει το νόμιμο δικαίωμα της Ουκρανίας να αμυνθεί έναντι της ρωσικής εισβολής. Δεδομένου ότι οι επιθέσεις drones λειτουργούν σε μια στρατιωτική γκρίζα ζώνη, θέτουν σε κίνδυνο τη διεθνή ναυτιλία και ο «σκιώδης στόλος» δεν έχει άμεσα και αναμφισβήτητα στρατιωτικό χαρακτήρα, η αξιολόγηση βάσει του διεθνούς δικαίου παραμένει αμφιλεγόμενη.

Το Εγχειρίδιο του Σαν Ρέμο για το Δίκαιο της Θάλασσας ορίζει, ωστόσο, ότι μόνο πολιτικοί στόχοι που «συμβάλλουν αποτελεσματικά στη στρατιωτική δράση» μπορούν να δεχθούν επίθεση. Το κατά πόσον αυτό ισχύει στην περίπτωση των πετρελαιοφόρων θα πρέπει να καθοριστεί από τα δικαστήρια. Στόχος της Ουκρανίας είναι να διαταράξει τη ρωσική πολεμική χρηματοδότηση παρεμβαίνοντας στις εμπορικές οδούς πετρελαίου. Οποιαδήποτε διαταραχή στις αλυσίδες εφοδιασμού μπορεί να αυξήσει το κόστος ασφάλισης και μεταφοράς, ασκώντας έτσι οικονομική πίεση στη Ρωσία.



Όπως αναφέρει η Handelsblatt, τα ασφάλιστρα για τη διέλευση από τη Μαύρη Θάλασσα έχουν αυξηθεί απότομα. Το κόστος ασφάλισης κινδύνου για τα πλοία στην περιοχή έχει περίπου τριπλασιαστεί (στο 0,5–0,75% της αξίας του πλοίου).
Οι «δράστες»

«Δράστες» των επιθέσεων αυτών είναι τα τα υποβρύχια drones «Sub Sea Baby» – «Υποβρύχια θαλάσσια μωρά», όπως αναφέρει η Kyiv Independent. Πρόκειται για μη επανδρωμένα υποβρύχια (UUV) ειδικά σχεδιασμένα για δολιοφθορές και υποβρύχιες επιθέσεις.

Οι δημόσιες πληροφορίες για το «Sub Sea Baby παραμένουν σκόπιμα περιορισμένες, αλλά πολλά βασικά χαρακτηριστικά αναδύονται από τις ουκρανικές και εξειδικευμένες αναφορές.

Τα drones «Sea Baby» χαρακτηρίζονται από τη μεγάλη εμβέλειά τους και τον ευέλικτο έλεγχο. Αυτό το καθιστά ιδιαίτερα πολύτιμο για χρήση σε ναυτικό πόλεμο. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους είναι ότι μπορούν να μεταφέρουν μέγιστο εκρηκτικό φορτίο 850 κιλών εναντίον εχθρικών στόχων.

Όπως σημειώνει η ιστοσελίδα Naval News, το drone φαίνεται να λειτουργεί ως ένα είδος αυτόνομης τορπίλης, κάτι που, αν αληθεύει, θα μπορούσε να του επιτρέψει να καθοδηγείται προς την κατεύθυνση και την εγγύτητα του στόχου χρησιμοποιώντας σημεία αναφοράς πριν τα δικά του συστήματα αναλάβουν τον έλεγχο και το κατευθύνουν ανεξάρτητα.

Τα drones αυτά είναι ειδικά για τη διείσδυση και αποφυγή της πολυεπίπεδης άμυνας ενός ναυστάθμου, φραγμάτων, περιπολικών σκαφών και στατικών αισθητήρων, πριν από την προσέγγισή τους σε προεπιλεγμένους στόχους υψηλής αξίας στον προβλήτα.

Αυτή η υποβρύχια δυνατότητα βασίζεται στο ευρύτερο πρόγραμμα θαλάσσιων drones της Ουκρανίας. Το επιφανειακό σκάφος Sea Baby, το οποίο αναπτύχθηκε από την SBU από τον Ιούλιο του 2022, εξελίχθηκε από πρώιμα μοντέλα καμικάζι που μετέφεραν κεφαλές 108 κιλών σε εξελιγμένες πλατφόρμες πολλαπλών αποστολών ικανές να μεταφέρουν εκρηκτικά ωφέλιμα φορτία 850 κιλών και συστήματα επικοινωνιών, που υποστηρίζουν διάφορα προφίλ αποστολών.

Μέχρι τα τέλη του 2023, το Sea Baby είχε μετατραπεί σε μια επαναχρησιμοποιήσιμη πλατφόρμα μάχης εξοπλισμένη με εκτοξευτές κατευθυνόμενων πυραύλων, συστήματα καθοδήγησης με λέιζερ και θερμοβαρικά όπλα.

Το Sub Sea Baby αντιπροσωπεύει τη λογική επέκταση αυτής της τεχνολογίας κάτω από την επιφάνεια, προσθέτοντας μια κρίσιμη νέα διάσταση στην ασύμμετρη ναυτική εκστρατεία της Ουκρανίας.
Η Νέα Πραγματικότητα του Ναυτικού Πολέμου

Για το πολεμικό ναυτικό όλων των χωρών, το μήνυμα είναι σαφές: η προστασία των λιμένων και η δημιουργία βάσεων υποβρυχίων εμπίπτουν πλέον πλήρως στο σύνολο των προβλημάτων του πολέμου κατά των υποβρυχίων drones, απαιτώντας νέους αισθητήρες, φράγματα, συνεχείς περιπολίες και ενδεχομένως αεροσκάφη αναχαίτισης.

Η χρήση του Sub Sea Baby από την Ουκρανία τοποθετεί τα υποβρύχια στην ίδια μειονεκτική πλευρά του υπολογισμού κόστους – ανταλλαγής που τα ρωσικά πλοία επιφανείας κατείχαν καθ’ όλη τη διάρκεια της εκστρατείας στη Μαύρη Θάλασσα. Σκάφη πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, αντιμετωπίζουν απειλές από drones, των οποίων το κόστος μονάδας παραμένει αρκετά χαμηλό.

Η επιχείρηση Sub Sea Baby υποδηλώνει ότι γινόμαστε μάρτυρες της εμφάνισης ενός νέου μοντέλου στον ναυτικό πόλεμο.

Η καινοτομία της Ουκρανίας υπό την πίεση του πολέμου προσφέρει τόσο προειδοποίηση όσο και πρότυπο: το μέλλον των θαλάσσιων συγκρούσεων δεν θα διαμορφωθεί από εκείνους που κατέχουν τις πιο ακριβές πλατφόρμες, αλλά από εκείνους που ενσωματώνουν πιο αποτελεσματικά αυτόνομα συστήματα σε ολοκληρωμένες επιχειρησιακές έννοιες που εκμεταλλεύονται τα τρωτά σημεία που είναι εγγενή στις παλαιές δομές δυνάμεων.

Το ερώτημα που αντιμετωπίζουν οι σχεδιαστές ναυτικών οπλικών συστημάτων δεν είναι πλέον εάν θα μεταμορφώσουν τον πόλεμο στη θάλασσα, αλλά πόσο γρήγορα τα παραδοσιακά ναυτικά μπορούν να προσαρμόσουν το δόγμα, την εκπαίδευση και τα αμυντικά τους μέτρα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.

naftemporiki.gr