Είναι το μεγαλύτερο νησί στον κόσμο, με πληθυσμό μόλις 56.000 κατοίκους. Είναι σε καίριας γεωστρατηγικής σημασίας θέση. Και είναι πλούσιο σε ορυκτά καύσιμα και σπάνιες γαίες. Είναι δυνατόν να μη το θέλει ο Ντόναλντ Τραμπ;
Από όσες «επιθυμίες» έχει εκφράσει ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ τελευταία, αυτή μοιάζει να είναι η πιο ρεαλιστική. Οι ειδικοί συμφωνούν πως όσο εξωφρενική και εάν φαίνεται εκ πρώτης όψεως η πρότασή του να αγοράσει τη Γροιλανδία, ο Τραμπ έχει τρόπους (και σίγουρα αρκετούς λόγους) να αποκτήσει τον έλεγχό της. Οι ΗΠΑ άλλωστε δεν έχουν στην πραγματικότητα φύγει ποτέ από το νησί, το οποίο θεωρούν ζωτικής σημασίας για την ασφάλειά τους. Με λίγα λόγια, απέχει πολύ η πρότασή του από εκείνη για κατάληψη της Διώρυγας του Παναμά και πολύ περισσότερο για προσάρτηση του Καναδά.
Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι δεν πρόκειται για μία νέα επιθυμία του. Είχε αρχικά εκφράσει την πρόθεσή του να αγοράσει τη Γροιλανδία το 2019, κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας ως προέδρου. Αυτό που έχει τώρα αλλάξει είναι το γεγονός πως έκανε ένα βήματα παραπέρα, αρνούμενος να αποκλείσει τη χρήση οικονομικής ή στρατιωτικής δύναμης για να το πετύχει.
Δανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αντέδρασαν αρνητικά, δηλώνοντας ότι η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση και ότι η εδαφική της ακεραιότητα πρέπει να διαφυλαχθεί. Πρόκειται για αυτόνομη περιοχή της Δανίας, που όμως θα μπορούσε σύντομα να διεκδικήσει και πλήρη ανεξαρτησία.
Πώς λοιπόν θα μπορούσε να εξελιχθεί αυτή η ασυνήθιστη κατάσταση, με δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ να βρίσκονται σε αντιπαράθεση για μια τεράστια περιοχή που καλύπτεται κατά 80% από πάγο, αλλά διαθέτει σημαντικό ανεκμετάλλευτο ορυκτό πλούτο; Και πώς θα μπορούσαν οι φιλοδοξίες ανεξαρτησίας των 56.000 κατοίκων της Γροιλανδίας, που βρίσκεται υπό δανικό έλεγχο εδώ και 300 χρόνια, να επηρεάσουν την τελική έκβαση;
Το ΒΒC εξέτασε 4 διαφορετικά σενάρια για το μέλλον του νησιού της Αρκτικής.
Ο Τραμπ χάνει το ενδιαφέρον του
Υπάρχει η εκτίμηση ότι η κίνηση του Τραμπ είναι απλώς μια επίδειξη ισχύος, με στόχο να πιέσει τη Δανία να ενισχύσει την ασφάλεια της Γροιλανδίας ενόψει της απειλής Ρωσίας και Κίνας για την άσκηση επιρροής στην περιοχή.
Τον περασμένο μήνα, η Δανία ανακοίνωσε ένα νέο στρατιωτικό πακέτο ύψους 1,5 δισ. δολαρίων για την Αρκτική. Το πακέτο αυτό είχε προετοιμαστεί πριν από τις δηλώσεις του Τραμπ, αλλά η ανακοίνωσή του λίγες ώρες μετά χαρακτηρίστηκε από τον Δανό υπουργό Άμυνας ως «ειρωνεία της τύχης».
«Αυτό που είχε σημασία σε όσα είπε ο Τραμπ ήταν ότι η Δανία πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στην Αρκτική ή να αφήσει τις ΗΠΑ να το κάνουν», εξηγεί η Ελισάβετ Σβάνε, επικεφαλής πολιτική ανταποκρίτρια της εφημερίδας Politiken. Ο Μαρκ Γιάκομπσεν, αναπληρωτής καθηγητής στη Βασιλική Δανική Ακαδημία Άμυνας, πιστεύει ότι πρόκειται για μια περίπτωση όπου ο Τραμπ «παίρνει θέση πριν αναλάβει τα καθήκοντά του», ενώ η Γροιλανδία αξιοποιεί την περίσταση για να αποκτήσει μεγαλύτερη διεθνή αναγνώριση, ως σημαντικό βήμα προς την ανεξαρτησία της.
Ακόμη κι αν ο Τραμπ χάσει περαιτέρω το ενδιαφέρον του για τη Γροιλανδία, κάτι που ο καθηγητής Γιάκομπσεν θεωρεί το πιο πιθανό σενάριο, έχει σίγουρα στρέψει την προσοχή στο ζήτημα. Ωστόσο, η ανεξαρτησία της Γροιλανδίας βρίσκεται στην ατζέντα εδώ και πολλά χρόνια, και κάποιοι λένε ότι η συζήτηση θα μπορούσε να κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Η Γροιλανδία ψηφίζει ανεξαρτησία, επιδιώκει στενότερους δεσμούς με τις ΗΠΑ
Υπάρχει γενική συναίνεση στη Γροιλανδία ότι η ανεξαρτησία θα έρθει τελικά. Ωστόσο, είναι απίθανο να γίνει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία χωρίς εγγυήσεις ότι οι κάτοικοι θα διατηρήσουν κάποιες επιδοτήσεις από τη Δανία.
«Ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας μπορεί να είναι εξοργισμένος αυτή τη στιγμή, αλλά σε περίπτωση που πράγματι προκηρύξει δημοψήφισμα, θα χρειαστεί κάποιο πειστικό αφήγημα για το πώς θα διασωθεί η οικονομία και το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της Γροιλανδίας», δήλωσε στο BBC ο Ούλρικ Γκαντ, ανώτερος ερευνητής στο Δανικό Ινστιτούτο Διεθνών Μελετών.
Ένα πιθανό επόμενο βήμα είναι η ελεύθερη σύνδεση – κάτι αντίστοιχο με αυτό που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες με τα νησιά του Ειρηνικού, όπως οι Νήσοι Μάρσαλ, η Μικρονησία και το Παλάου.
Η Δανία είχε στο παρελθόν αντιταχθεί σε αυτό το καθεστώς τόσο για τη Γροιλανδία όσο και για τα Νησιά Φερόες, αλλά σύμφωνα με τον Δρ. Γκαντ, η νυν πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν δεν είναι κατηγορηματικά αντίθετη. «Η δανική κατανόηση της ιστορικής εμπειρίας της Γροιλανδίας είναι πολύ καλύτερη από ό,τι ήταν πριν από 20 χρόνια», σημειώνει, με τη Δανία να αποδέχεται την αποικιακή ευθύνη της.
Οι πρόσφατες συζητήσεις «ίσως πείσουν [τη Φρεντέρικσεν] να πει – καλύτερα να διατηρήσουμε τη Δανία στην Αρκτική, να κρατήσουμε κάποιο είδος σύνδεσης με τη Γροιλανδία, ακόμη κι αν είναι πιο χαλαρή», προσθέτει.
Ακόμα κι αν η Γροιλανδία καταφέρει να απαλλαγεί από τη Δανία, έχει καταστεί σαφές τα τελευταία χρόνια ότι δεν μπορεί να απαλλαγεί από τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί ουσιαστικά δεν έφυγαν ποτέ μετά την ανάληψη ελέγχου του νησιού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το θεωρούν ζωτικής σημασίας για την ασφάλειά τους.
Μια συμφωνία του 1951 επιβεβαίωσε τη βασική κυριαρχία της Δανίας στο νησί, αλλά στην πράξη έδωσε στις ΗΠΑ ό,τι ήθελαν. Ο Δρ. Γκαντ δήλωσε ότι αξιωματούχοι της Γροιλανδίας είχαν επαφές με τις δύο τελευταίες αμερικανικές κυβερνήσεις σχετικά με τον ρόλο της Ουάσιγκτον. «Γνωρίζουν πλέον ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να φύγουν ποτέ», είπε.
Ο Τραμπ εντείνει την οικονομική πίεση
Η οικονομική ρητορική του Τραμπ θα μπορούσε να αποτελέσει την μεγαλύτερη απειλή για τη Δανία, με την πιθανότητα δραστικής αύξησης των δασμών στα δανικά ή ακόμα και ευρωπαϊκά προϊόντα.
Ο Τραμπ απειλεί με καθολικούς δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ που θα μπορούσαν, μεταξύ άλλων, να διαταράξουν σημαντικά την ευρωπαϊκή ανάπτυξη και ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες εξετάζουν τώρα τη δημιουργία βιομηχανικών βάσεων στις ΗΠΑ.
Μία από τις κύριες βιομηχανίες της Δανίας που δυνητικά επηρεάζεται από αυτό είναι οι φαρμακευτικές. Οι ΗΠΑ λαμβάνουν προϊόντα όπως ακουστικά βαρηκοΐας και το μεγαλύτερο μέρος της ινσουλίνης τους από τη Δανία, καθώς και το φάρμακο για τον διαβήτη Ozempic, που παράγεται από τη Novo Nordisk.
Ο Τραμπ εισβάλλει στη Γροιλανδία
Η «πυρηνική επιλογή» φαίνεται τραβηγμένη, αλλά με τον Τραμπ να αποτυγχάνει να αποκλείσει στρατιωτική δράση, πρέπει να εξεταστεί.
Ουσιαστικά, δεν θα ήταν δύσκολο για τις ΗΠΑ να πάρουν τον έλεγχο, δεδομένου ότι έχουν ήδη βάσεις και πολλά στρατεύματα στη Γροιλανδία. «Οι ΗΠΑ έχουν ήδη τον de facto έλεγχο», λέει ο καθηγητής Γιάκομπσεν στο BBC. Τούτου λεχθέντος, οποιαδήποτε χρήση στρατιωτικής δύναμης από την Ουάσιγκτον θα δημιουργούσε ένα διεθνές επεισόδιο.
«Αν εισβάλουν στη Γροιλανδία, εισβάλλουν στο ΝΑΤΟ», λέει η Σβάνε. «Το άρθρο 5 θα πρέπει να ενεργοποιηθεί. Και αν μια χώρα του ΝΑΤΟ εισβάλει στο ΝΑΤΟ, τότε δεν υπάρχει ΝΑΤΟ».
naftemporiki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου